Cap Table (kapital-kalkulagailua)
Lehenik eta behin, nola geratzen den hasierako bazkide sustatzaileen partaidetza. Lehenengo txandetan, garrantzitsua da bazkide sustatzaileek konpainiaren gehiengoa mantentzea.
Gure konpainiako akzioen historia eta egungo egoera islatzen duen taula da cap table delakoa.
Taula hori argi izatea eta bazkide guztiekin partekatzea funtsezkoa da. Ez informazio hori ezagutzeko soilik, baita etorkizunean cap table egoki kudeatu ahal izateko ere. Bi alderdi garrantzitsuak dira cap table kudeatzeko orduan:
Lehenik eta behin, nola geratzen den hasierako bazkide sustatzaileen partaidetza. Lehenengo txandetan, garrantzitsua da bazkide sustatzaileek konpainiaren gehiengoa mantentzea.
Sozietate bat kapital sozial batekin hasten da. Kapital sozial hori denboran zehar alda daiteke, besteak beste, inbertitzaile berriak sartu eta kapital-handitzeak izanez gero. Oso garrantzitsua da ondo kalkulatzea sozietatearen zer ehuneko duen bazkide bakoitzak eta haren diluzioa inbertsio-erronda bakoitzean konpainiaren kontrolari eusteko. Sartu ONekin!-en cap table kalkulagailuan ulertu ahal izateko!
Hori, askotan, arazo izan daiteke, bazkide batzuk baldintza okerragoetan utz baititzake. Hori saihesteko, bazkideen itunean jasota utz daiteke zein erabakik izan behar duten bestelako gehiengo-sistema bat. Dagokion kapituluan ikusiko dugu.
Hala ere, gainerako erabakietan, komeni da joko hori kontuan hartzea eta gehiengoa bazkideetako norekin batzen dugun jakitea.
Kontuan hartu beharreko beste alderdi bat blokeo-egoerak dira, % 50-% 50. Hori saihesteko, bi irtenbide gomendatzen ditugu:
1. Bazkideetako batek (normalean CEO lanak egiten dituenak) gainerakoek baino ehuneko handixeagoa izatea. Horrela, blokeo-egoerak saihestuko ditugu.
2. Konpainiaren estatutuetan jasotzea, berdinketarik egonez gero, erabakiak hartzeko bozketetan kalitatezko botoa egongo dela bazkide batzuentzat edo bazkide guztiek izendatutako hirugarren batentzat.
Kasu honetan, ikusten dugunez, talde sustatzailearen akzioen ehunekoa % 50etik behera badago ere, konpainiaren balorazioa oso handia denez (milioi euro askori buruz ari gara), gehiengo horren galera jada ez da hain larria.
Garrantzitsua da lehen txandetan konpainiaren balorazioak gehiegi ez igotzea, hasierako balioespen oso altuek asko zaildu baititzakete etorkizuneko txandak.
Konpainiaren cap table maneiatzeko, kontuan hartu beharreko azken alderdi bat phanthom shares direlakoak dira.
Phantom share-ak enpresak konpainiarentzat oso baliagarritzat jotzen diren langileei aitortzen dizkien eskubide ekonomikoak dira, haiek fidelizatu eta atxikitzeko helburuarekin. Izenaren arabera, erraz ondoriozta daiteke ez direla langileak dituen benetako akzioak, akzio horiei lotutako eskubide ekonomikoa baizik. Eskubide hori dibidenduak banatzen direnean edo konpainia hirugarren bati saltzen zaionean gauzatuko da.
Phantom share-ak enpresaren eta langilearen arteko kontratu baten bidez formalizatzen dira. Kontratu horretan arautuko da funtzionamendua. Normalean, phantom share-ak ez dira zuzenean esleitzen, baizik eta helburu jakin batzuekin edo langileak konpainian denboraldi batez irautearekin lotzen dira. Denboraldi horri "vesting period" esaten zaio.
Praktikan, kapitalaren % 10 phantom share-etara bideratzea nahiko onargarria da konpainiaren bizitzan zehar. Vesting period delakoari dagokionez, 2-4 urteko epea nahiko zentzuzkoa da.
Beraz, phantom share-ek ez dute eraginik, zentzu hertsian, cap table-n, baina kontuan hartu behar dira likidezia-gertaerak gertatzen direnean.